Ogłoszenie upadłości zależne od ilości zobowiązań, a nie od ilości wierzycieli.

Zgodnie z obowiązującą aktualnie linią orzeczniczą, zarówno sądów powszechnych, jak i  administracyjnych, upadłość można ogłosić nawet, jeśli dłużnik posiada jednego wierzyciela,  o ile w stosunku do tego jednego wierzyciela posiada więcej niż jedno zobowiązanie.  Powyższy pogląd ukształtował się jednak dopiero na przestrzeni ostatnich lat.

Co do zasady, za zaległości podatkowe spółek odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie zarządu, jeżeli egzekucja z majątku spółki okazała się bezskuteczna. Członkowie zarządu mogą jednak uwolnić się od odpowiedzialności jeśli wykażą, że we właściwym czasie złożono wniosek o ogłoszenie upadłości. Przesłanka ta pełni zatem kluczowe znaczenie i nierzadko pozwala uwolnić się od obowiązku uregulowania zobowiązań za reprezentowany podmiot. Dlatego tak ważne jest precyzyjne określenie momentu, w którym należy złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości.

Dotychczasowe orzecznictwo wskazywało, że do spełnienia powyższej przesłanki konieczne jest wystąpienie więcej niż jednego wierzyciela. Orzeczenia opierały się w głównej mierze na wykładni językowej art.  1 ust. 1 ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze.  Zawarty w nim zwrot „wspólnego dochodzenia roszczeń” był rozumiany tak, iż realizowane muszą być interesy przynajmniej dwóch wierzycieli. (tak np. WSA we Wrocławiu w  wyroku z dnia 22 maja 2019 r., sygn. akt I SA/Wr 769/18).

W ostatnim czasie linia orzecznicza uległa jednak zmianie, czego potwierdzeniem jest wyrok NSA z  dnia 27 stycznia 2023 r. w sprawie o sygn. akt III FSK 1578/21.  W uzasadnieniu powołano się na art. 11 ust. 1 ustawy Prawo upadłościowe, zgodnie z którym dłużnik jest niewypłacalny jeśli utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych „zobowiązań” pieniężnych. Zdaniem Sądu to właśnie pojęcie wymagalnych zobowiązań determinuje fakt, iż przesłanka zgłoszenia wniosku o ogłoszenia upadłości zależna jest od ilości zobowiązań, nie zaś ilości wierzycieli. 

Orzecznictwo takie nie jest z pewnością korzystne dla Podatnika. Nakłada ono bowiem obowiązek ścisłego interpretowania przepisów ustawy Prawo Upadłościowe oraz dokonania oceny zaistnienia przesłanki do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości biorąc pod uwagę ilości zaległości, co może okazać się niekiedy problematyczne, zwłaszcza w przypadku kwestionowania powstałego zobowiązania.