Opłata za użytkowanie wieczyste nie stanowi zobowiązania podatkowego
Opłata z tytułu użytkowania wieczystego nie kreuje zobowiązania podatkowego lecz jest instytucją prawa cywilnego umożliwiającą organom stosowanie ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych. Zdarza się, że opłaty z tytułu użytkowania wieczystego są uiszczane z opóźnieniem, niejednokrotnie marginalnym wynoszącym kilka dni. Niezależnie jednak od skali opóźnienia, organy formułują żądania zapłaty rekompensaty za koszty odzyskiwania należności, uzasadniając to obowiązkiem wynikającym z przepisów dotyczących dyscypliny finansów publicznych.
Rekompensata za koszty odzyskiwania należności
Zgodnie z art. 10 powołanej powyżej ustawy wierzycielowi przysługuje rekompensata za koszty odzyskiwania należności wysokości 40 Euro (jeśli wartość świadczenia nie przekracza 5.000 zł), 70 Euro (jeśli świadczenie przekracza 5.000 zł ale nie jest wyższe niż 50.000 zł) lub 100 Euro gdy wartość świadczenia jest równa lub wyższa od 50.000 zł.
Odstąpienie od dochodzenia rekompensaty
Jednak mimo dość jednoznacznego brzmienia przepisu, nie w każdej sytuacji żądanie zapłaty rekompensaty będzie usprawiedliwione. Z uchwały Sądu Najwyższego z 11 grudnia 2015 r. sygn. III CZP 94/15 wynika, że żądanie zapłaty rekompensaty powinno podlegać ocenie, czy nie zmierza do nadużycia prawa. Dotyczy to nie tylko żądań zgłoszonych przez organy, ale również żądań zgłaszanych przez przedsiębiorców.
W sytuacji, gdy żądanie trafi do sądu, podlega ocenie w kategoriach słuszności i celowości. I tak w sytuacji, gdy dłużnik sam z siebie uiścił zobowiązanie, bez wzywania go do zapłaty a opóźnienie w zapłacie nie było duże, zaś wierzyciel nie doznał żadnej szkody albowiem brak zapłaty nie rzutował na jego płynność finansową, rekompensata się nie należy ponieważ jest sprzeczna z celem prawa polegającego na zwalczaniu opóźnień w płatnościach. Powyższe potwierdzają wyroki np. Sądu Okręgowego w Szczecinie z 19 maja 2017 r. sygn. VIII Ga 138/18 czy sygn. VIII Ga 138/17 z dnia 25 lutego 2017 r.
Z wyroków tych odczytać można, że rygorystyczne powoływanie się na przepisy dotyczące dyscypliny finansów publicznych może oznaczać nadużycie prawa a jednocześnie i paradoksalnie może prowadzić do złamania przepisów dotyczących dyscypliny finansów publicznych. Nieuzasadnione dochodzenie rekompensaty na drodze sądowej wiąże się z wysokim prawdopodobieństwem oddalenia żądania przez sąd i zasądzeniem od organów na rzecz użytkownika wieczystego kosztów postępowania sądowego.