We wpisie z 12 kwietnia tego roku wskazywaliśmy na nieprawidłową praktykę organów polegającą na instrumentalnym wszczynaniu przez organy postępowań karno-skarbowych oraz na orzecznictwo, które pozwala taką praktykę kwestionować.
Uchwała NSA z 24 maja 2021 r. sygn. I FPS 1/21
24 maja 2021 r. sygn. I FPS 1/21 powyższa kwestia została rozstrzygnięta w tzw. uchwale siódemkowej Naczelnego Sądu Administracyjnego, w której Sąd potwierdził możliwość dokonywania przez sądy administracyjne sądowej kontroli działań organów podatkowych polegających na wszczynaniu postępowań karnoskarbowych.
O ile powołane przez nas w artykule z 12 kwietnia tego roku, dot. instrumentalnego wszczęcia postępowania karno-skarbowego, poszczególne wyroki NSA dopuszczały możliwość kontroli działań organów, to jednak część orzecznictwa obstawiała na braku możliwości dokonywania takiej kontroli przez sądy administracyjne.
Tymczasem z uchwały wynika, że sąd administracyjny jest zobowiązany dokonać analizy okoliczności faktycznych konkretnej sprawy i w razie uznania, że wszczęcie przez organy postępowania w sprawie o przestępstwo lub wykroczenie skarbowe wyłącznie po to aby zawiesić bieg przedawnienia, może uznać o tym, że mimo wszczęcia skutek w postaci przerwania biegu przedawnienia nie wystąpił.
„W świetle art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U z 2017 r., poz. 2188 ze zm.) oraz art. 1 – 3 i art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2019 r., poz. 2325 ze zm.) ocena przesłanek zastosowania przez organy podatkowe przy wydawaniu decyzji podatkowej art. 70 § 6 pkt 1 w zw. z art. 70c ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r., poz. 1325 ze zm.) mieści się w granicach sprawy sądowej kontroli legalności tej decyzji”, uchwała jest dostępna na stronie Centralnej Bazy Orzeczeń Sądów Administracyjnych: https://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/2A0AA77DCD
Kontrola wszczęcia postępowania karno-skarbowego
Powyższa uchwała powinna się przełożyć na praktykę organów podatkowych poprzez wymuszenie większej ostrożności przy sięganiu po instrument wszczęcia postępowania karno-skarbowego. Zaś nawet w sytuacji wszczęcia przez organ postępowania karno-skarbowego, cel jego zastosowania będzie mógł zostać poddany kontroli przez sąd administracyjny. Podjęcie uchwały oznacza, że pozostałe sądy administracyjne będą nią związane.