Wstrzymanie postępowania egzekucyjnego. Tylko z urzędu?

W świetle art. 23 § 6 u.p.e.a. organy sprawujące nadzór mogą, w szczególnie uzasadnionych przypadkach, wstrzymać, na czas określony, postępowanie egzekucyjne prowadzone przez nadzorowany organ. Przesłanką dopuszczalności wstrzymania postępowania egzekucyjnego są tylko szczególnie uzasadnione przypadki co daje możliwość uwzględnienia w toku postepowania egzekucyjnego indywidualnych okoliczności uzasadniających wstrzymanie egzekucji.

Głównym problemem jest zwrot niedookreślony w postaci „szczególnie uzasadnionych przypadków”. Z uwagi na brak definicji tego określenia może pojawiać się problem z jego interpretacją, z czego może wynikać brak działania ze strony organu, poprzez błędne uznanie, że dane okoliczności nie mieszczą się w ramach „szczególnie uzasadnionych przypadków”.

Warto wskazać, że w wyroku NSA z dnia 21 marca 2019 r. sygn. I GSK 1000/18 Sąd za szczególne uzasadnione przypadki uznał: „zaistniałe w toku postępowania egzekucyjnego wypadki losowe, a także stwierdzone przez organ nadzoru nieprawidłowości podjętych czynności egzekucyjnych lub naruszenia prawa w toku postępowania egzekucyjnego”. Taki wyrok nie definiuje w pełni zakresu „szczególnie uzasadnionych przypadków” ale może być wskazówką w interpretacji jego znaczenia.

Co można w takim razie zrobić w sytuacji, kiedy organ nie wstrzymuje postępowania egzekucyjnego z urzędu, mimo zaistnienia szczególnie uzasadnionych przypadków a art. 23 § 6 u.p.e.a. nie przewiduje możliwości wstrzymania postępowania na wniosek zobowiązanego?

Okazuje się, że w świetle dominującej linii orzeczniczej wnioski o wstrzymanie postępowania egzekucyjnego są dopuszczalne. Wniosek zobowiązanego może bowiem stanowić impuls do podjęcia przez organ czynności nadzorczych i wstrzymania w ramach tych czynności postępowania egzekucyjnego. Celem takiego wniosku jest jedynie zwrócenie uwagi organowi na pewne kwestie, co mogłoby stanowić podstawę do podjęcia z urzędu przez ten organ czynności kontrolnych. Na możliwość złożenia takiego wniosku wskazuje wyrok WSA w Gliwicach z dnia 27 lutego 2020 r. sygn. I SA/Gl 1557/19: „(…) zainteresowana osoba (dłużnik), formułując odpowiednie pismo jest oczywiście władna sugerować właściwemu organowi dokonanie takiego rozstrzygnięcia”.

Powyższy pogląd jest także popierany przez doktrynę: „Wniosek taki, skierowany do organu nadzoru, może stanowić podstawę podjęcia przez ten organ czynności nadzorczych z urzędu”. (P. Pietrasz [w:] Ustawa o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Komentarz, wyd. II, red. D. R. Kijowski, Warszawa 2015, art. 23).

Właśnie dlatego, jeżeli przedsiębiorcy znajdują się w podobnej sytuacji warto zwrócić się do organu z takim wnioskiem, głównie ze względu na fakt, że orzecznictwo dotyczące „szczególnie uzasadnionych przypadków” jest niewystarczające by konkretnie zdefiniować w jakich przypadkach powinno być wstrzymane postepowanie egzekucyjne, a ze względu na to, że okoliczności sprawy zawsze są bardzo indywidualne, jest szansa, że sytuacja przedsiębiorcy znajdzie się w zakresie o jakim mówi art. 23 § 6 u.p.e.a.